Edirne Segedin Antlaşmasının Önemi (1444)

Edirne Segedin Antlaşması ya da başka bir deyişle Szeged Antlaşması, 1444 yazında bir tarafta Macaristan ve Polonya Kralı Vladislav III Varnencik, diğer tarafta Osmanlı İmparatorluğu Sultanı II.Murat tarafından imzalanan bir antlaşmadır.

Antlaşmanın Arka Planı

Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki ilerleyişi Papa IV. Eugenius‘un bir hayli canını sıkmaktaydı. Bu durum 1437 ve 1439 yılları arasında Ferrara-Floransa Konsili‘nde Haçlı Seferi‘nin ilan etmesine neden oldu. 1440 yılında II.Murad’ın Belgrad’ı kuşatması, Macarları ve müttefiklerini Osmanlı Devleti’ne karşı daha kararlı hareket etmeye zorladı.

1441 yılında Osmanlı himayesindeki Smederevo Sancakbeyliği ve 1442 yılında Vidin Sancakbeyliği yenilgiye uğratılmıştı. 1442 yılı yazında Rumeli Beylerbeyi Şehabeddin Paşa komutasındaki 80 bin kişilik Osmanlı ordusunun Demirkapı’da (Tuna) yenilmesi Papa’nın elini daha da güçlendirmişti. Bu gelişmeler ittifakın kurulmasına zemin hazırladı.

Osmanlı Devleti’ne karşı kurulan ittifakta Kutsal Roma İmparatoru Sigismund, Polonya ve Macaristan kralı Wladyslaw III, János Hunyadi, Eflâk hükümdarı II.Vlad ve Sırp despot George Brankovic yer alıyordu. Aynı zamanda Karamanoğulları Beyliği de Haçlılar ile müttefikti. Budin şehrinden Tuna nehrine doğru hareket eden Haçlı Ordusu’na yol boyunca Bulgar, Boşnak ve Arnavut birlikleri de katılmıştı.

Ekim 1443 yılında Niş yakınlarında yapılan ilk savaşta Osmanlı Devleti yenilmişti. Aynı yılın aralık ayında ise Yalovac yakınlarında yenilgiye uğratılmıştı. 1444 yılı ocak ayında yapılan Kunovica Muharebesi‘nde Çandarlı Mahmut Çelebi ele geçirilmiş, Osmanlı ordusu bîtap düşmüştü.

Bazı kaynaklara göre ağır kış koşulları, her iki tarafında şiddetli direnişi ve erzak yetersizliği Haçlıların geri çekilmesine neden olmuştu. Aynı zamanda II.Murad da Anadolu’daki Karamanoğulları tehdidini bertaraf etmek istiyordu.

Yeni bir Haçlı seferinden çekinen ittifak ve Macarlar ile II. Murad 12 Haziran 1444’te Edirne’de Segedin Antlaşmasını imzaladı. Bu barış anlaşmanın metni bir Osmanlı heyetiyle Macaristan’a yolladı.

Edirne Segedin Antlaşmasının Nedenleri

Edirne-Segedin Antlaşması’na zemin hazırlayan nedenler şu şekildedir:

• Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’da üst üste aldığı yenilgiler,
• Çandarlı Mahmut Çelebi’nin esir alınması,
• Ağır kış koşulları ve erzak yetersizliği nedeniyle her iki tarafında zor durumda kalması,
• Osmanlı Devleti’nin Anadolu’da tehdit unsuru olan Karamanoğulları ile uğraşmak istemesi,

Edirne-Segedin Antlaşmasının Maddeleri

Antlaşmanın maddeleri şu şekildedir:

• Bulgaristan’daki Osmanlı egemenliği herkesçe tanınacaktır. Macaristan Bulgaristan’a saldırmamayı ve Tuna Nehri’ni geçmemeyi taahhüt edecektir. Tuna sınır olarak kabul edilecektir.
• Sırbistan Georgije Branković‘in idaresi altında olacaktır ancak Osmanlı Devleti’ne vergi vermeye devam edecektir.
• Çandarlı Mahmut Çelebi’nin serbest bırakılması için 70.000 duka altını verilecektir.
• George Kastrioti yani İskender Bey‘e tüm toprakları iade edilecektir ancak Macar kontrolünde olacaktır.
• Eflâk bölgesi Macar egemenliğinde olacaktır.
• Antlaşma 10 yıl boyunca geçerli olacaktır.

Edirne Segedin Antlaşmasının Sonuçları

• Edirne-Segedin Antlaşması Haçlıların Avrupa’da güç kazanmasına neden oldu. Öyle ki daha güçlü olduğunu düşünen Haçlılar anlaşmayı bozarak Osmanlı’ya tekrar saldıracaklardı.
• Tuna Nehri Osmanlı Devleti ve Macaristan arasında bir sınır olarak kabul edildi.
• Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki üstünlüğü kısa süreliğine de olsa sarsıldı.
• Osmanlı Devleti her ne kadar yenilmiş olsa da yeni seferler için zaman kazanmış oldu.
• Barış ortamını sağladıktan sonra II.Murad tahtı 12 yaşındaki oğlu II.Mehmed’e (Fatih Sultan Mehmet) devretti. Ancak barış bozulunca tekrar başa geldi.

Edirne Segedin Antlaşması Neden Bozuldu?

Edirne-Segedin Antlaşması ile 10 yıllık barış dönemi öngörülüyordu. Buna istinaden II.Murad sınırların güvenli oluşu ve şehzade Alaüddin’in attan düşerek ölmesi nedeniyle tahtı 12 yaşındaki oğlu II.Mehmed’e bıraktı. Daha sonra Manisa’ya geçti.

Osmanlı Devleti’ndeki bu gelişmeler hâlihazırda barış antlaşmasını bozmak isteyen Papalık tarafından da izleniyordu. Papalık, Kardinal Julian Cesarini önderliğinde antlaşmayı bozmak için Macar kralı Vladislav’ı diretiyordu. Aynı zamanda János Hunyadi’ye, yemininden vazgeçmesi şartıyla Bulgaristan Krallığı’nı teklif edilmişti.

Antlaşmanın bozulması ile Osmanlı’ya karşı Haçlılar, Vidin‘i yaktıktan sonra Eflâk Voyvodası Vlad II Dracul‘un kuvvetleriyle birleşti. Önlerindeki Şumnu’yu da aldıktan sonra Varna’ya geldiler.

II.Murad Haçlılar’ın sınırı geçtiğini öğrenince Balkanlar’a doğru harekete geçti. 10 Kasım 1444 yılında yapılan Varna Savaşı ile Haçlılar bozguna uğratıldı. Savaş sonunda Macaristan ve Polonya kralı Władysław III Warneńczyk ile onu kışkırtan kardinal Julian Cesarini öldürüldü. (Kaynak)

Edirne Segedin Antlaşmasının Önemi

Edirne-Segedin Antlaşmasının en önemli özelliği Osmanlı Devleti’nin tarihte yaptığı ilk barış antlaşması olmasıdır. Her ne kadar bir yenilgiler silsilesi sonucu yapılmış olsa da daha sonra yapılacak olan Varna Savaşı sonucu Haçlılar ağır bir yenilgi almış ve Osmanlı Devleti’nin gücünü kabul etmişlerdir.

Sorularla Edirne Segedin Antlaşması

Bu yazılarımız da ilginizi çekebilir:

• Sanayi Devrimi Nedenleri ve Sonuçları
• Normanlar Kimdir ve Normanların Kökenleri
• 1949 Çin Komünist Devrimi Nedenleri ve Sonuçları