Kısaca Futbol Tarihi ⚽- Tarihin En İyi 5 Futbolcusu
Günümüzün popüler sporlarından biri olan futbol ne zaman bulundu? Diğer ülkeleri nasıl etkiledi? Kısaca futbol tarihi ile ilgili bilgiler yazımızda…
Futbol Nedir?
Futbol (ayak topu), her biri on bir oyuncudan oluşan iki takım arasında oynanan bir takım sporudur. Oyunun amacı eller ve kollar hariç vücudun herhangi bir bölümüyle topu rakibin kalesine gol atmaktır. Kazanan, oyunun 90 dakikası boyunca en çok gol atmayı başaran takımdır.
Her takımın ceza sahası olarak adlandırılan kaleye yakın bir bölgede topu elleriyle kurtarabilen bir kalecisi vardır. Üç veya daha fazla hakem, kuralların doğru bir şekilde uygulanmasını sağlamak ve faul yapan oyuncuları cezalandırmak için oyunu yönetir.
Futbol Tarihi
Futbol dünyanın en popüler sporlarından biridir. Dört yılda bir Dünya Kupası için bir araya gelen ve yıl boyunca kendi düzenli liglerine sahip olan dünyanın hemen hemen her ülkesinde oynanır.
Futbolun dünya çapında yaklaşık 250 milyon oyuncusu olduğu ve dünya çapında yaklaşık 1,8 milyar taraftarı olduğu tahmin edilmektedir. Olimpik sporlardan biridir ve uluslararası liderliği FIFA tarafından yürütülmektedir.
Sporun antik kökenleri belirsizdir. Ancak benzer bir spor MÖ 3. yüzyılda Çin’de oynanmıştır. Futbolun bu uzak atasında Han Hanedanlığı askerleri ts’uh Kúh (luju ya da tsu chu olarak da bilinir) adı verilen ve ayaklarla küçük bir ağa top atmaktan oluşan bir egzersiz yaparlardı. Bazı varyantlarda, oyuncu bunu rakiplerinin fiziksel saldırılarına karşı kendini savunurken yapmak zorundaydı.
Yüzyıllar sonra modern futbola daha çok benzeyen, daha törensel Japon kemarisi gibi, bir topun mümkün olduğunca uzun süre havada tutulması ve elleri kullanmadan oyuncular arasında geçirilmesi gereken uygulamalar vardı.
Yunan episkyros’u ve Roma haspastrum’u gibi hakkında çok az bilgi bulunan batı varyantları da vardı. Eski Mezoamerikan halklarının yaklaşık 3.000 yıl önce benzer bir oyun oynadıkları ve Kuzey Amerika yerlilerinin de pasuckuakohowog demelerine rağmen aynı oyunu oynadıkları bugün bilinmektedir.
Ancak, bu eski sporların modern futbol üzerinde doğrudan bir etkisi olması pek olası değildir. Avrupa tarihinde buna en yakın olanı İngiliz ve Fransız gençleri tarafından oynanan oyunlardır. Genellikle Britanya Adaları’ndaki karnavallarda, bütün bir köyün katılabildiği durumlarda oynanırdı.
İtalyanlar, İngiliz varyantlarından daha az şiddetli ve Fransızlardan daha organize olan ve her biri 27 oyuncudan oluşan iki takımdan oluşan Floransa calcio’sunun en açık öncüsüne sahipti. XVI. yüzyıldan itibaren uygulanmış ve 1580 yılında Giovanni Bardi ilk resmi kurallar dizisini sunmuştur.
Modern Futbol Tarihi
Modern futbol tarihi 1863 yılına tarihlenir. Bununla birlikte, Britanya Adaları’nda futbolun Orta Çağ kadar erken bir tarihte var olduğuna dair kanıtlar vardır. Modern futbolun kökenleri 1863 yılında The Football Association‘ın kurulmasıyla başlar.
Futbol aslında çok şiddetli bir spordu. Ancak diğer ülkelerde, İtalya’da olduğu gibi daha az şiddetli ve daha iyi organize edilmiş bir şekilde oynandı. Floransa calcio’sunun ortaya çıktığı yer burasıdır. Bu durum bazı İngiliz okullarını etkilemiştir. İşte o zaman 1848 yılında farklı İngiliz okullarının temsilcileri bir araya geldi. Cambridge Üniversitesi’nde tanıştılar ve orada Cambridge Code’u oluşturdular. Bu, modern futbol kurallarının oluşturulmasında temel olacaktı. 1863 yılında futbol kuralları ilk kez resmi hale getirildi.
Futbol tarihinin en önemli kilometre taşları arasında şüphesiz Uluslararası Futbol Birliği Kurulu’nun ilk toplantısı ve sporun küresel ölçekte yayılmasına katkıda bulunan FIFA’nın kuruluşu yer almaktadır. Ayrıca 1930 yılında, dünyanın en çok izlenen spor etkinliği haline gelecek olan Dünya Kupası başlatıldı.
Futbolun ortaya çıkışından bu yana, bu güzel oyun istikrarlı bir şekilde büyümüştür. Şu anda dünyanın en popüler sporu hâline gelmiştir.
İlk Resmi Uluslararası Futbol Maçı
İlk resmi uluslararası futbol maçı 30 Kasım 1872’de İskoçya’nın Glasgow kentinde İskoçya ve İngiltere arasında oynandı. Maç, şu anda İskoç Futbol Müzesi’ne ev sahipliği yapan Hamilton Crescent sahasında oynandı. Maç 0-0 beraberlikle sonuçlandı.
Kısaca Futbol Tarihinde Önemli Olaylar Kronolojisi
- 1863 – Modern futbolun doğuşunu sağlayan Futbol Birliği’nin kuruluşu. Ancak futbolun kökeni Orta Çağ’a kadar uzanmaktadır.
- 1872 – Futbol toplarının küre şeklinde olması gerektiği tanımlandı. Boyları 68.58 ile 71.12 santimetre arasında, ağırlıkları ise 368.5 ile 425.2 gram arasında olacaktı.
- 1881 – Hakem figürünün ilk ortaya çıkışı.
- 1886 – IFAB‘ın (Uluslararası Futbol Birliği Kurulu) kuruluşu.
- 1891 – Penaltı vuruşlarının ve oyun alanında gerekli tüm çizgilerin uygulanması.
- 1897 – Bir maç sırasında bir takımdaki oyuncu sayısının tanımı.
- 1902 – Penaltı ve gol alanlarının oluşturulması.
- 1904 – FIFA‘nın kuruluşu
- 1916 – Conmebol’un (Güney Amerika Futbol Konfederasyonu) doğuşu.
- 1930 – İlk Dünya Kupası düzenlendi.
- 1954 – UEFA‘nın (Avrupa Futbol Federasyonları Birliği) kuruluşu.
- 1955 – Şimdiki adı Şampiyonlar Ligi olan Avrupa Kupası’nın kabulü.
Dünya Kupası Tarihi
1928 yılında Jules Rimet liderliğindeki FIFA, ilk Futbol Dünya Kupası’nın düzenlenmesini onayladı. Bu ilk etkinlik 1930 yılında Uruguay‘da gerçekleştirilmiştir. Ev sahibi takım, Montevideo’da yeni inşa edilen Centenario Stadyumu’nda oynanan finalde Arjantin’i 4’e 2 yenerek zafere ulaştı.
O tarihten bu yana, İkinci Dünya Savaşı’nın yol açtığı yıkım nedeniyle ara verilen 1942-1946 yılları arasındaki dönem hariç, Dünya Kupaları her dört yılda bir düzenlenmektedir.
Bugüne kadar 11’i Avrupa’da, 8’i Amerika’da, 1’i Asya’da ve 1’i Afrika’da olmak üzere 21 Dünya Kupası düzenlenmiştir. Brezilya milli takımı beş zaferle bu kupanın en büyük kazananı olurken, İtalya ve Almanya 4’er turnuva ile onu takip ediyor.
Yıl | Düzenlenen Yer | Şampiyon |
1930 | Uruguay | Uruguay |
1934 | İtalya | İtalya |
1938 | Fransa | İtalya |
1950 | Brezilya | Uruguay |
1954 | İsviçre | Almanya |
1958 | İsveç | Brezilya |
1962 | Şili | Brezilya |
1966 | Ingiltere | İngiltere |
1970 | Meksika | Brezilya |
1974 | Almanya | Almanya |
1978 | Arjantin | Arjantin |
1982 | İspanya | İtalya |
1986 | Meksika | Arjantin |
1990 | İtalya | Almanya |
1994 | ABD | Brezilya |
1998 | Fransa | Fransa |
2002 | Kore-Japonya | Brezilya |
2006 | Almanya | İtalya |
2010 | Güney Afrika | İspanya |
2014 | Brezilya | Almanya |
2018 | Rusya | Fransa |
Futbol Tarihinin En İyi Oyuncuları
FIFA tarafından tanınan Uluslararası Futbol Tarihi ve İstatistikleri Federasyonu’na (IFFHS) göre 20. yüzyılda dünyanın en iyi 5 futbolcusu listesi aşağıdaki gibidir:
Pelé (Edson Arantes do Nascimento)
FIFA’ya göre yüzyılın en iyi oyuncusu ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi’ne göre 20. yüzyılın en iyi sporcusu olan 1940 Brezilya doğumlu oyuncu, Brezilya milli takımıyla 1958, 1962 ve 1970 yıllarında Dünya Kupası’nı kazanarak tarihin en genç ve en başarılı oyuncusu oldu.
Johan Cruyff
1947’de doğan ve 2016’da ölen Hollandalı oyuncu. Avrupa’nın en iyi oyuncusu olarak kabul edilir. 3 kez Ballon d’Or ödülünü almıştır (1971, 1973 ve 1974) ve Rinus Michels’in “total futbol” olarak adlandırdığı futbolun en iyi temsilcisi olarak kabul edilir.
Franz Beckenbauer
1945 yılında Almanya’da doğan “Kayzer” lakaplı futbolcu, ülkesinin milli takımına 1974 ve 1976 Dünya Kupası zaferlerini yaşattı. Aynı zamanda 1972 Avrupa Şampiyonası’nda kaptanlık yaptı ve 1990 Kupası’nı kazandığında takımın teknik direktörüydü. Ayrıca 1972 ve 1976 yıllarında Avrupa’da Ballon d’Or ödülünü kazandı ve ülkesinin tarihindeki en iyi oyuncu olarak hatırlanıyor.
Alfredo Di Stefano
Futbol tarihinin en iyi oyuncuları arasında gösterilen İspanya doğumlu Arjantinli futbolcu ve teknik direktör. 1926 doğumlu, River Plate, Millonarios ve Real Madrid’in onursal oyuncusu, 2000 yılından 2014’teki ölümüne kadar Real Madrid’in onursal başkanıydı. Tüm zamanların en iyi oyuncularından biri olarak kabul edilir ve on bir sezon oynadıktan sonra emekli olduğunda Real Madrid’in en golcü oyuncusu olmuştur.
Diego Armando Maradona
1960’ta Buenos Aires’te doğan “El Diego” tarihin en ünlü, en beğenilen ve en tartışmalı futbolcularından biridir. Bir orta saha/forvet oyuncusu olarak 1986’da Dünya Kupası şampiyonu, 1990’da ikincisi ve 1979’da Dünya Gençlik Kupası şampiyonu oldu, doping nedeniyle ceza aldı. Arjantin liginde beş kez gol kralı oldu ve daha sonra televizyon sunuculuğu ile çeşitli milli takımlarda teknik direktörlük yaptı. Kurgu filmlerde ve belgesellerde rol aldı.
Açıkçası bu listeye ilerleyen yıllarda Arjantinli Lionel Messi ve Portekizli Cristiano Ronaldo gibi 21. yüzyılın güncel futbol yıldızlarının da ekleneceği muhtemeldir.
İlk Futbol Kulüpleri
Futbol kulüpleri 15. yüzyıldan beri var olmuştur. Ancak organize olmamış ve resmi bir statüleri olmamıştır. Bu nedenle ilk futbol kulübünün hangisi olduğuna karar vermek zordur. Bazı tarihçiler bunun 1824 yılında Edinburgh’da kurulan Foot-Ball Club olduğunu öne sürmektedir. İlk kulüpler genellikle eski okul öğrencileri tarafından kurulmuştur ve bu türden ilk kulüp 1855 yılında Sheffield‘da kurulmuştur. Profesyonel futbol kulüpleri arasında en eskisi 1862 yılında kurulan ve bugün hala varlığını sürdüren İngiliz kulübü Notts County’dir.
Takımların ortaya çıkmasında önemli bir adım, daha büyük insan gruplarının bir araya gelmesine yol açan sanayileşmedir. Futbol takımları büyük şehirlerde kuruldu ve yeni demiryolları onları diğer şehirlere taşıyabildi.
Başlangıçta futbola devlet okulu takımları hakimdi. Ancak daha sonra işçilerin oluşturduğu takımlar çoğunluğu oluşturacaktı. Bazı kulüpler en iyi oyunculara takımlarına katılmaları için para ödemeye istekli hale geldiklerinde bir başka değişim de art arda gerçekleşiyordu. Bu, oyunun profesyonel bir seviyeye ulaşacağı, sürtüşmesiz olmayan uzun bir geçiş döneminin başlangıcı olacaktı.
Oyunculara para ödemenin ardındaki motivasyon sadece daha fazla maç kazanmak değildi. 1880’lerde oyuna olan ilgi, maçlara bilet satılacak düzeye kadar ilerledi. Nihayetinde 1885 yılında profesyonel futbol yasallaştı ve üç yıl sonra Futbol Ligi kuruldu. İlk sezonda 12 kulüp lige katıldı. Ancak kısa süre sonra daha fazla kulüp ilgi duymaya başladı ve rekabet sonuç olarak daha fazla bölüme yayılacaktı.
Uzun bir süre boyunca İngiliz takımları baskın olacaktı. Birkaç on yıl sonra Prag, Budapeşte ve Sienna kulüpleri İngiliz hakimiyetinin başlıca rakipleri olacaktı.
Kadınların Futbola Katılımı
Tarihteki pek çok şeyde olduğu gibi futbol tarihinde de kadınlar arkaplanda bırakıldı. Kadınların futbol oynamaya başlaması 19. yüzyılın sonlarını buldu. İlk resmi kadın futbol maçı 1888’de Inverness’te gerçekleşti.
Futbol Tarihi ile İlgili İlginç Bilgiler
Kaynakça:
- https://enciclopediadehistoria.com/historia-del-futbol/
- https://www.competize.com/blog/historia-futbol-resumen-origen-torneos-reglas/
- https://concepto.de/historia-del-futbol/
- https://www.monografias.com/trabajos106/historia-del-futbol/historia-del-futbol
- https://www.todamateria.com/historia-del-futbol/
“Kısaca Futbol Tarihi ⚽” yazımıza benzer içeriklere ulaşmak için bu bağlantıya tıklayabilirsiniz.