Uzay Ajansları

Beş adet uzay ajansı, Uluslararası Uzay İstasyonun’da görevlerini yapmak için hep bir arada çalışır. European Space Agency (Avrupa Uzay Ajansı) 22 kişiden oluşuyor. Uzay Ajansları Listesi‘ni gelin hep beraber inceleyelim.

Hükümetler uzun zamandır uzay uçuşu tekelini elinde tutuyordu, ancak son zamanlarda özel firmalar katılmaya başladı. Teknolojik gelişmeler uzaya ulaşımın maliyetini düşürürken, rakamlar hala yüksek. Uluslararası Uzay İstasyonu’na astronot göndermek, Türkiye’nin uzay programının belirttiği hedeflerinden biriydi. Bu yolculuk için, tüm dünyanın uzun süredir güvendiği Rusya, bir astronotu Soyuz roketlerini kullanarak Uluslararası Uzay İstasyonuna taşımak için 80 milyon dolardan fazlaya mal oluyor. Öte yandan geçen yıl roket kullanmaya başlayan ABD merkezli SpaceX şirketi de benzer yolculuk için 50 milyon dolar istiyor.

Basında çıkan haberlere göre, 2009 yılında uzay turisti olan Guy Laliberté 35 milyon dolar harcarken, uzaya turist olarak seyahat eden ilk kişi olan Dennis Tito 2001 yılında 20 milyon dolar ödedi. Roscosmos’un yöneticisi Dmitri Rogozin, SpaceX’in belirlediği fiyatın gerçeği tam olarak yansıtmadığını ve Soyuz’un “ucuz veya güvenilir olduğunu, tıpkı bir Kalaşnikof gibi rağbet gördüğünü” iddia ediyor.

Türkiye Soyuz’u Kullanabilir

Türkiye’nin, insanları ISS’ye yerleştirmek için hangi mekanizmayı kullanacağı bilinmiyor. Türk Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım ise Rus haber ajansı TASS’a şunları söyledi: “Soyuz çok güvenilir bir araç olduğu için muhtemelen kullanırız.” Rogozin, 2018 yılında Anadolu Ajansı ile yaptığı röportajda, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yıl dönümünde Rusya’nın Türk astronotlarını eğitebileceğini ve Kazakistan’daki Baykonur Uzay Üssü’nden ISS’ye astronot yerleştirebileceğini belirtti. SpaceX’in sahibi Elon Musk, geçtiğimiz günlerde uzay programı hakkında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile telefonda görüştü.

Dünya ile uzayı ayıran üst atmosferden kaçmak isteyenler, ülkelerinin milli uzay programlarına ek olarak Virgin Galactic’ten 250.000$’a da bilet alabiliyor. Birkaç yıl içinde, işletme turistleri uzaya göndermeyi planlıyor.

Uzay Ajansları Listesi

Beş uzay ajansı, ISS’deki görevleri yerine getirmek için birlikte çalışır. Bunlar Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa, Japonya, Kanada veya Rusya’nın uzay ajanslarıdır. Avrupa Uzay Ajansı’nı (ESA) 22 kişi oluşturuyor. Birliğin yanı sıra Norveç, İsviçre veya İngiltere de AB üyeliği gerektirmeyen ESA üyesidir. Ancak Türkiye, ESA’nın bir parçası değildir. TÜBTAK ile ESA arasında 2004 yılında imzalanan iş birliği anlaşmasından sonra üyelik işlemleri yapılmamıştır.

Aşağıdaki kuruluşlar ISS’ye astronot göndermek için para harcamıştır.

• NASA’nın harcadığı 23 milyar dolar
• ESA’nın harcadığı 6 milyar euro
• Rusya Uzay Ajansı’nın harcadığı 1,7 milyar dolar
• Almanya Uzay Ajansı’nın harcadığı 1,1 milyar euro
• Japon Uzay Ajansı’nın harcadığı 500 milyon dolar
• İngiltere Uzay Ajansı’nın harcadığı 374 milyon sterlin
• Kanada Uzay Ajansı’nın harcadığı 300 milyon dolar

Bu uluslara ek olarak, çeşitli uzay araştırma operasyonları yapanlar arasında yer alan Hindistan veya Çin’in de uzay ajansı var. Tahminlere göre Çin, uzay ajansına Hindistan’ın 2 milyar dolarlık katkısına kıyasla yıllık 8 milyar dolarlık bir bütçe veriyor. Türk Uzay Ajansı’nın (TUA) 38 milyon TL’lik bir devlet bütçesi var gibi görünmektedir. BBC Türkçe’ye bilgi sağlayan bir TUA yetkilisine göre bütçe, çeşitli departman veya kuruluşlardan gelen fonlarla 40 milyon dolardı. Yeni hedeflere göre bütçe artırılacaktır.

Türkiye Uzay Ajansı Nedir?

Milletimizin uzay veya havacılık girişimleri bir devlet kuruluşu olan Türkiye Uzay Ajansı tarafından yürütülmektedir. Kurum, uzay teknolojisi girişimlerinin ve kullanılacak proje metodolojilerinin planlanmasından sorumludur. 23 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurum kurulmuştur. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı faaliyetlerini denetler. Kurumun amacı, Türkiye’nin uzay çalışmalarını organize etmek veya bu planlar doğrultusunda görev yapmaktır.

Türkiye Uzay Ajansı Görev ve Yetkileri

Kurumun temel amacı, Milli Uzay Programının ulusal hedeflerle tutarlı bir şekilde ilerlemesini sağlamaktır. Bu hedeflere ek olarak, eğitim girişimleri yoluyla program hakkında halkın bilgisini artırmaya da çalışır. Eğitim faaliyetlerine bakıldığında;

• Milli Uzay Programının amaçlarını ve materyallerini konferanslar ve seminerler yoluyla sunmak.
• Görsel ve işitsel ortamları kullanarak bilgi sunmak.
• Toplumun her kesiminin bilgiye erişimini sağlamak için astronomi ve gözlem etkinlikleri planlayarak.
• Öğretmen eğitimi için çeşitli seminerler düzenlemek.
• Amatör astronomi kulüpleri kurmada inisiyatif almak.

TUA, çeşitli mesleklerin seçimini teşvik etmek ve bu sektör için eğitimli bir işgücü geliştirmek istiyor. Milli Uzay Projesi’nin ayakları tüm bu girişim ve misyonlardan oluşuyor. Projenin önümüzdeki yıllarda yerli ve milli teknoloji ile ilerlemesi bekleniyor. Bu gelişme de milletimizi uzay teknolojisi üretenler arasında en üst sıralara taşıyacaktır.

TUA Tarafından Yürütülen Projeler

Türkiye Uzay Ajansı çok sayıda projede yer almaktadır. KORAH projesi bunlardan en dikkat çekenidir. KORAH (Kozmik Radyasyon Haritası) projesi kapsamında Türkiye’nin kozmik radyasyon haritası çıkarılıyor. Havacılık faaliyetleri için önemli bir bilgi parçası, kozmik radyasyon ölçümlerini kullanarak yerel veya ulusal bir radyasyon haritasının oluşturulmasıdır. Ek olarak, kurumun çalışmaları arasında yerli atomik saat ve Polarimetri Uydu Projesi yer almaktadır.

TUA’nın da gündeminde Uzay Teknolojileri Geliştirme Bölgeleri var. Bu alanlarda teknolojik üretim kurularak bu teknolojinin ihraç edilmesi amaçlanmaktadır. Milli Uzay Programı’nın yenilik kapasitesi, ortaya çıkan uzay ekosisteminin bir sonucu olarak büyüyecek.

Milli Uzay Programı Nedir?

Türkiye Uzay Ajansı’nın temel sorumluluklarından biri, küresel gelişmelere dayalı bir milli uzay programı inşa etmek olan bu programdır. Bunlar arasında Türk astronot misyonları, yerli ve milli uzay aracı tasarımı ve Ay’a uzay gemisi gönderilmesi yer alıyor. Girişim, Türkiye’yi uzay bilimine katkı sağlayacak şekilde konumlandırmayı amaçlıyor. Bu ortamda hem uzay araştırmalarına hem de uzay endüstrisine yeterli kaynak ve emek vermek, çağın gerektirdiği teknik ilerlemeleri sağlayacaktır.

Fikir aynı zamanda ulusumuza uzay aracı için bir fırlatma rampası vermeyi de içeriyor. Bu tesis sayesinde hem ülkemizin hem de dünyanın geri kalanının taleplerini karşılamak mümkün olacaktır.

Hedefleri Neler?

Türkiye Uzay Ajansı, Türkiye’nin uzay hak ve çıkarlarını korumak için ulusal ve uluslararası kuruluşlarla koordineli olarak çalışmaktadır. Ajans, uzay ve havacılık bilimi ve teknolojilerinin ilerlemesini ve yayılmasını destekleyen finans, hukuk, yönetim, işletme, pazarlama ve diğer ilgili alanlarda araştırmalar yürütür.

Türkiye’nin uzay yolculuğu hedeflerinin tartışıldığı toplantıda on stratejik hedef de açıklandı. Bu, 2023’te bir roketin Ay’a ulaşacağını tahmin ediyor. Bir bilim görevi, ilk Türk astronotunu yörüngeye gönderecek. Türk Uzay Ajansı’nın 10 hedefi aşağıdaki gibidir. Bunlar:

Ay Görevi

Uluslararası iş birliği ile yakın Dünya yörüngesine fırlatılacak milli, benzersiz bir hibrit roket, Cumhuriyetin 100. yıl dönümü dolayısıyla Ay’a sert iniş yapacaktır.

Yerli Uydu

Yeni nesil uydular geliştirme alanında dünyanın geri kalanıyla rekabet edebilecek ticari bir marka ortaya çıkacak.

Bölgesel Konumlanma

Türkiye kendi bölgesel konumlama ve zamanlama sistemini oluşturacaktır.

Uzay Limanı

Uzaya erişim, bir uzay limanının işletilmesiyle mümkün olacak.

Uzay Havası

Meteoroloji olarak bilinen disipline yatırım yapılarak uzayda yetkinliği artacaktır.

Uzay Nesneleri

Türkiye, astronomik gözlemlerde ve yer tabanlı uzay nesnesi takibinde giderek daha yetkin hale gelecektir.

Uzay Sanayisi

Alanında sanayi kümelenmesi ile bağlantılı çalışmalar yapılacaktır.

Uzay Teknolojisinin Gelişimi İçin Bölge

ODTÜ’nün yanı sıra yerli veya yabancı yatırımcıları barındıracak bir uzay teknolojisi geliştirme bölgesi inşa edilecektir.

Uzay Farkındalığı

Uzay alanında verimli ve nitelikli insan kaynağı yetiştirebilmek için uzay bilgisi yükseltilecektir. Yüksek lisans veya doktora çalışmaları için burslar açıkça tanımlanmış alanlarda verilecektir.

Türk Astronot

Bir bilim gezisinde Türkiye’den bir kişi uzaya gönderilecektir.